Na czym polega programowanie w PHP?

PHP to najpopularniejszy skryptowy język programowania, który jest wykorzystywany do tworzenia stron internetowych w czasie rzeczywistym, a także ich integracji z bazami danych. Na czym polega programowanie w tym języku oraz jak zmieniał się przez lata?

Zarys historyczny języka PHP

Proces powstawania PHP zaczął się już w 1994 roku. Na dzień pisania tego artykułu minęło już 28 lat, przez które język ten zdążył się ukształtować i zdobyć popularność, głównie dzięki temu, że oferował o wiele więcej możliwości w zakresie pisania stron internetowych, niż inne popularne w tamtych czasach technologie, jak na przykład język C. 

Oto kilka słów od późniejszych twórców języka na temat początków ich projektu.

PHP jest następcą produktu o nazwie PHP/FI. Jego pierwsza wersja została opracowana przez Rasmusa Lerdorfa w 1994 roku i była prostym zestawem plików binarnych CGI napisanych w języku C. Początkowo był używany do zliczania odwiedzin na stronie zawierającej CV (...) Po pewnym czasie autor przepisał PHP, tworząc znacznie większą i bogatszą implementację. Ta nowa implementacja umożliwiła między innymi interakcje z bazami danych, oferując framework, na którym użytkownicy mogli tworzyć proste i dynamiczne aplikacje internetowe, takie jak na przykład księgi gości. W czerwcu 1995 r. Rasmus Lerdorf opublikował kod źródłowy. Pozwoliło to użytkownikom na wprowadzanie poprawek w kodzie i ogólne ulepszanie go.

Źródło: https://www.php.net

We wrześniu 1995 roku autor rozszerzył ponownie możliwości PHP. Nowa implementacja zawierała zmienne podobne do tych, używanych w języku Perl. Sama składnia była również podobna do Perla, choć znacznie bardziej ograniczona, prostsza i nieco niespójna. Aby osadzić kod PHP w pliku HTML, programiści musieli używać komentarzy w HTML. Nie było to dobrze przyjęte przez wszystkich, ale popularność PHP nadal rosła.

W kwietniu 1996 roku autor wypuścił kolejną iterację języka. Zawierała ona między innymi wbudowaną obsługę baz danych, takich jak DBM, mSQL i Postgres95, oraz plików cookie.

Należy pamiętać, że w tamtych latach strony interetowe dopiero raczkowały. W 1997 i 1998 roku witryny tworzone w PHP miały już tysiące użytkowników na całym świecie. W maju 1998 ponad 60 tysięcy stron korzystało z PHP. W tym czasie liczba ta stanowiła około 1% wszystkich stron internetowych.

Charakterystyka języka PHP

Język PHP jest językiem skryptowym, w którym od wersji 5.0 można programować obiektowo. PHP ma także małe wymagania pamięciowe, a poprawki do kodu można wprowadzać bez kompilacji. 

Moduły PHP

Moduły PHP są dodatkowymi rozszerzeniami języka, dostarczającymi konkretny zestaw funkcjonalności. Moduły są pisane głównie w języku C. Sam rdzeń PHP jest złożony z modułów, jednak są one integralną częścią języka i nie mogą zostać usunięte. Oprócz modułów w rdzeniu istnieją również zewnętrzne moduły, które mogą wymagać zewnętrznych bibliotek. Lista dostępnych i oficjalnych modułów znajduje się w dokumentacji PHP.

Składnia PHP

PHP analizuje pliki w poszukiwaniu tagu ‘<?php’. Tag ten jest określany mianem delimitera, kod znajdujący się wewnątrz delimitera jest parsowany przez PHP.

Przykład:
<?php
  echo “Hello world!\n”;
?>
echo “Foo\n”;

Rezultat:
Hello world!
echo “Foo\n”;

Jeśli dany plik zawiera jedynie kod PHP, tag zamykający możemy pominąć.

Przykład:
<?php
  // OK
  echo ‘Hello world!’;

Rezultat:
Hello world

PHP dostarcza standardowy zestaw operatorów, w tym operatory arytmetyczne, przypisania, bitowe, porównawcze, kontroli błędów, inkrementacyjne, dekrementacyjne, logiczne itp. Wszystko to, co znajdziemy w pełnoprawnym języku programowania.

Składnia PHP jest na tyle szeroka, że jej przedstawienie wymaga stworzenia rozbudowanej dokumentacji, na którą nie ma miejsca w tym artykule. Z tego powodu ponownie odsyłamy do oficjalnej dokumentacji, opisującej każdy aspekt składni PHP.

Ewolucja PHP od wersji 5.6 do 8.1

Przyjrzyjmy się ewolucji składni języka PHP na przykładzie prostej klasy przechowującej dane.

PHP 5.6

Kod w wersji PHP 5.6 mógłby wyglądać mniej więcej w ten sposób:

 

PHP 7.0 

PHP 7.0 umożliwił podanie typów dla parametrów oraz określenie typu zwracanej wartości.

 

PHP 7.1

Wersja PHP 7.1 przyniosła kolejne usprawnienie - możliwość zdefiniowania typu zwracanej wartości jako nullable.

 

PHP 7.4

Wersja 7.4 wprowadziła następną nowość, czyli typowane properties, które pozwalają pozbyć się komentarzy do properties.

 

PHP 8.0

Wersja 8.0 przyniosła promoted properties. Deklaracja i przypisanie properties może od tamtej pory odbywać się w konstruktorze.

 

PHP 8.1

Nowością w wersji 8.1 są readonly properties. Pozbywamy się getterów i tym samym kończymy wątek ewolucji PHP.

 

Jak widać na powyższych przykładach, język PHP stale ewoluuje i wprowadza poprawki oraz usprawnienia, pozwalające pisać kod lepszej jakości i bardziej zrozumiały.

Zastosowanie języka PHP

PHP można użyć do wszystkiego, do czego używa się innych pełnoprawnych języków programowania. Stosowany jest przede wszystkim po stronie serwera (server-side scripting). W tym wypadku oczywiście w roli serwera może wystąpić nasz komputer, kiedy na przykład dopiero tworzymy kod produkcyjny, chcemy się pouczyć czy też poeksperymentować.

Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby używać PHP do tworzenia skryptów command line lub aplikacji desktopowych. Do tworzenia skryptów CLI (command line interface) również może posłużyć nasz komputer. Język PHP sprawdzi się wtedy między innymi w automatyzacji powtarzalnych zadań.

Natomiast do tworzenia aplikacji desktopowych można wykorzystać PHP-GTK. Jest to rozszerzenie umożliwiające tworzenie desktopowego GUI.

Programowanie w PHP - podsumowanie

Wybór języka PHP na swój pierwszy język programowania może okazać się dobrą decyzją. PHP to definicja niskiego progu wejścia. Jego zastosowanie jest szerokie, PHP to najpopularniejszy na świecie język używany po stronie serwera. Istnieje wiele źródeł do nauki języka PHP. Jeśli myślisz o bliższym zapoznaniu się z nim, a nie wiesz od czego zacząć, polecamy lekturę naszego artykułu dla zaczynających przygodę z PHP.